Cykady co to: podstawowe informacje o piewikowatych
Cykady, fascynujące owady z rodziny piewikowatych (Cicadidae), od wieków intrygują ludzi swoją obecnością i unikalnym stylem życia. Te niezwykłe stworzenia należą do rzędu pluskwiaków (Hemiptera), grupy owadów charakteryzujących się specyficznym aparatem gębowym, przystosowanym do wysysania soków z roślin. Na świecie istnieje około 3000 gatunków cykad, z czego zdecydowana większość preferuje ciepłe, tropikalne i subtropikalne rejony globu. Ich obecność często jest związana z gorącym klimatem, a ich charakterystyczny, głośny śpiew stanowi nieodłączny element letnich wieczorów w wielu zakątkach świata. Choć kojarzone głównie z głośnymi dźwiękami, cykady odgrywają również ważną rolę w ekosystemach, będąc pożywieniem dla wielu innych zwierząt.
Pluskwiaki – do jakiego rzędu należą cykady?
Cykady są integralną częścią obszernego rzędu pluskwiaków (Hemiptera), do którego zalicza się również wiele innych znanych owadów, takich jak mszyce, skoczki czy czerwce. Wspólną cechą wszystkich pluskwiaków jest ich aparat gębowy typu kłująco-ssącego, który służy do pobierania płynnych substancji odżywczych – głównie soków roślinnych. W przypadku cykad, ta cecha biologiczna jest kluczowa dla ich przetrwania, ponieważ larwy i dorosłe osobniki żywią się sokami wysysanymi z korzeni, łodyg i liści roślin. Klasyfikacja cykad w obrębie pluskwiaków podkreśla ich specyficzne adaptacje i miejsce w świecie owadów.
Biologia i cykl rozwojowy cykad
Biologia cykad jest niezwykle złożona, a ich cykl rozwojowy, szczególnie u gatunków wieloletnich, stanowi jedno z najbardziej fascynujących zjawisk w świecie przyrody. Po zapłodnieniu samica składa jaja, które po wykluciu stają się larwami. Te młode osobniki rozpoczynają swoje życie pod ziemią, gdzie przez wiele lat – często od 13 do nawet 17 lat – rozwijają się, żywiąc się sokami korzeni roślin. Dopiero po osiągnięciu dojrzałości, larwy wychodzą na powierzchnię, przechodzą ostatnią wylinkę i przekształcają się w dorosłe owady. Cały ten proces, od jaja do śmierci dorosłego osobnika, może trwać wiele lat, co czyni cykady wyjątkowymi pod względem długości życia w świecie owadów.
Tajemnicze życie cykad: od larwy po dorosłego owada
Życie cykad jest pełne tajemnic i niezwykłych adaptacji, które pozwalają im przetrwać przez długie lata i skutecznie się rozmnażać. Ich cykl rozwojowy, choć długi i skomplikowany, jest kluczem do sukcesu tego gatunku, szczególnie w obliczu licznych drapieżników i wyzwań środowiskowych.
Larwy i nimfy – życie pod ziemią
Znaczna część życia cykady upływa w podziemnym świecie. Po wykluciu z jaj, larwy cykad natychmiast zakopują się w ziemi. Tam rozpoczynają swoją długą podróż rozwojową, która może trwać od dwóch do nawet siedemnastu lat, w zależności od gatunku. Jako nimfy, żywią się sokami korzeni roślin, wykorzystując do tego swój charakterystyczny aparat gębowy. Jest to okres, w którym cykady są całkowicie niewidoczne dla większości obserwatorów, ale jednocześnie są narażone na ataki podziemnych drapieżników, takich jak mrówki czy krety. Ziemia stanowi dla nich bezpieczne schronienie, ale także wyzwanie, ponieważ muszą skutecznie zdobywać pożywienie i unikać zagrożeń w tym ograniczonym środowisku.
Długie cykle życiowe: od 13 do 17 lat
Jednym z najbardziej zdumiewających aspektów biologii cykad są ich niezwykle długie cykle życiowe, często wynoszące 13 lub 17 lat. Te specyficzne okresy rozwojowe są szczególnie charakterystyczne dla tak zwanych cykad wieloletnich, należących do rodzaju Magicicada, dominujących w Ameryce Północnej. Naukowcy spekulują, że wybór cykli opartych na liczbach pierwszych jest strategią obronną. Utrudnia ona drapieżnikom, które często mają krótsze, cykliczne cykle życiowe, skuteczne zsynchronizowanie się z masowym pojawieniem się cykad. Dzięki temu, nawet jeśli drapieżniki rozmnażają się szybciej, ich populacje nie są w stanie dogonić i zdominować tak rzadko pojawiających się ofiar. Pojawienie się jednocześnie cykad 13- i 17-letnich jest zjawiskiem niezwykle rzadkim, występującym raz na 221 lat, co podkreśla niezwykłą cykliczność ich życia.
Dlaczego cykady cykają? Osiemnaście decybeli szaleństwa
Charakterystyczny, głośny śpiew cykad jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych dźwięków lata w wielu regionach świata. To właśnie te niezwykłe odgłosy przyciągają uwagę i budzą ciekawość, a ich geneza jest ściśle związana z procesem rozmnażania.
Samce i ich pieśń godowa: skuteczne pudła rezonansowe
Za głośne dźwięki wydawane przez cykady odpowiedzialne są wyłącznie samce. Wykorzystują one unikalny narząd zwany tymbalem, znajdujący się po bokach odwłoka. Tymbal to w zasadzie cienka, błoniasta płytka, która pod wpływem skurczu specjalnych mięśni wprawiana jest w drgania. Te drgania są następnie wzmacniane przez specjalne, puste komory w ciele owada, działające jak skuteczne pudła rezonansowe. Siła i charakterystyka dźwięku zależą od częstotliwości drgań tymbalu oraz od wielkości i budowy tych rezonatorów. Celem tego głośnego „śpiewu” jest przywabienie samic, które są zazwyczaj cichsze i mniej widoczne. W ten sposób samce rywalizują o uwagę samic, tworząc swoisty koncert godowy.
Wpływ temperatury na cykanie
Temperatura otoczenia ma znaczący wpływ na aktywność i intensywność „śpiewu” cykad. W cieplejsze dni, gdy temperatura powietrza jest wyższa, cykady są bardziej aktywne i wydają głośniejsze dźwięki. Jest to związane z ich zdolnością do regulacji temperatury ciała. Cykady potrafią podnosić temperaturę swojego ciała nawet o kilkanaście stopni Celsjusza powyżej temperatury otoczenia, co ułatwia im aktywność metaboliczną i tym samym śpiewanie. Ciepło jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania mięśni odpowiedzialnych za drgania tymbalów. Dlatego w gorące, słoneczne dni można usłyszeć najwięcej cykad, a ich symfonia jest najbardziej intensywna.
Występowanie cykad: gdzie żyją i czy są w Polsce?
Rozmieszczenie geograficzne cykad jest ściśle związane z warunkami klimatycznymi, preferując przede wszystkim regiony o ciepłym i stabilnym klimacie. Choć kojarzone są głównie z dalekimi zakątkami świata, ich obecność w Polsce jest faktem, choć znacząco różni się od obrazu znanego z Ameryki Północnej.
Cykady w Ameryce Północnej i ciepłych rejonach świata
Najbardziej spektakularne pojawienia się cykad, szczególnie tych wieloletnich z rodzaju Magicicada, obserwuje się w Ameryce Północnej, zwłaszcza we wschodnich i południowych stanach USA. Tam właśnie te owady występują w ogromnych populacjach, tworząc zjawisko masowego pojawienia się, które przyciąga uwagę mediów i przyrodników. Poza Ameryką Północną, cykady zamieszkują również inne ciepłe rejony świata, w tym Afrykę, Azję, Australię i Amerykę Południową. W tych regionach można spotkać wiele gatunków, często o krótszych cyklach życiowych niż ich północnoamerykańscy kuzyni, ale równie charakterystycznych dla swoich siedlisk. Obecność cykad jest silnie skorelowana z występowaniem odpowiednich gatunków drzew, z których pobierają soki.
Piewiki w Polsce: rzadkie i mniej głośne gatunki
W Polsce również występują przedstawiciele rodziny piewikowatych, jednak ich obecność jest znacznie mniej spektakularna i głośna niż w przypadku gatunków północnoamerykańskich. W naszym kraju stwierdzono jedynie cztery gatunki, wśród których można wymienić piewika gałązkowca i piewika podolskiego. Są to owady znacznie mniejsze i mniej głośne, których cykanie jest zazwyczaj ledwo słyszalne dla ludzkiego ucha, w przeciwieństwie do donośnych dźwięków wydawanych przez ich zagranicznych krewnych. Występowanie tych gatunków w Polsce jest rzadkie i ogranicza się do określonych siedlisk, zazwyczaj ciepłych i nasłonecznionych terenów, często z obecnością odpowiednich gatunków drzew. Choć nie stanowią one „plagi”, ich obecność jest cennym elementem polskiej bioróżnorodności.
Dodaj komentarz